Trong thời đại phát triển như hiện nay, trí tuệ nhân tạo (AI) đã trở thành một phần không thể thiếu trong nhiều lĩnh vực, từ y tế, tài chính, giáo dục cho đến sản xuất. Tuy nhiên, dù có rất nhiều lợi ích, tác hại của AI cũng đang dần lộ diện. Vậy những tác hại này là gì và chúng ta có thể làm gì để đối mặt với chúng? Hãy cùng VIMA Marketing khám phá ngay tại đây nhé!
Tác hại 1: Con người mất việc vì AI?
Một trong những tác hại lớn nhất của AI là khả năng thay thế con người trong nhiều công việc. Các công việc đơn giản và các nhiệm vụ lặp đi lặp lại, như thu ngân, lái xe, hay các công việc văn phòng, đang bị các hệ thống AI tự động hóa. Điều này dẫn đến nguy cơ thất nghiệp hàng loạt, đặc biệt là đối với những công việc không đòi hỏi kỹ năng đặc biệt.
Ngay cả những công việc đòi hỏi bằng cấp cao cũng không miễn nhiễm với sự ảnh hưởng của AI. Các chiến lược gia công nghệ như Chris Messina đã chỉ ra rằng, AI có thể sẽ thay thế những công việc trong các ngành luật, kế toán và thậm chí trong lĩnh vực y học. Với khả năng xử lý thông tin phức tạp, AI có thể đọc và phân tích hàng trăm, thậm chí hàng nghìn trang dữ liệu hợp đồng, giúp đưa ra các kết luận chính xác và toàn diện hơn so với con người. Điều này làm dấy lên lo ngại rằng rất nhiều ngành nghề cần chuyên môn cũng có thể sẽ bị thay thế bởi AI trong tương lai.

TÌM HIỂU THÊM: Nỗi lo mất việc vì AI: Người lao động loay hoay tìm lối thoát
Tác hại 2: Tác hại của AI đối với quyền riêng tư và bảo mật
Tác hại của AI không chỉ giới hạn ở thị trường lao động. Một nguy cơ lớn nữa là AI có thể xâm phạm quyền riêng tư của chúng ta. Vào tháng 3 năm 2023, ChatGPT đã để lộ lịch sử trò chuyện của một số người dùng, cho phép những người khác truy cập vào các thông tin cá nhân của họ. Điều này đã khiến nhiều người phải đặt câu hỏi về tính bảo mật của các hệ thống AI khi chúng xử lý và lưu trữ khối lượng dữ liệu cá nhân khổng lồ.
Một trong những lĩnh vực đáng chú ý mà AI đang được ứng dụng là giám sát. Các công nghệ như nhận dạng khuôn mặt, theo dõi hành vi và hoạt động của con người, cũng như giám sát các cuộc liên lạc cá nhân, đang trở thành những công cụ mạnh mẽ trong tay các cơ quan chức năng và tổ chức. Tuy nhiên, điều này cũng gây ra những lo ngại về việc xâm phạm quyền riêng tư và quyền tự do cá nhân. Những hành động này có thể dễ dàng bị lợi dụng để kiểm soát và theo dõi hoạt động của từng cá nhân, điều này đi ngược lại với các nguyên tắc về quyền tự do và bảo vệ dữ liệu cá nhân.
Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ AI, rủi ro về bảo mật và khả năng bị lạm dụng ngày càng gia tăng. Đây là một trong những vấn đề lớn mà xã hội cần phải đối mặt và giải quyết để đảm bảo sự an toàn và bảo mật trong thời đại AI phát triển.
Tác hại 3: Tác hại của AI đối với đạo đức và giá trị con người
Việc phát triển và triển khai AI tạo sinh mang lại những tiến bộ đáng kể. Tuy nhiên, nó cũng đặt ra những vấn đề đạo đức nghiêm trọng, đặc biệt liên quan đến quyền tự chủ, trách nhiệm giải trình và khả năng lạm dụng công nghệ. Một trong những nguy cơ lớn nhất là khi AI tự đưa ra quyết định mà không có sự giám sát của con người!
Vào năm 2020, một chatbot chăm sóc sức khỏe thử nghiệm được xây dựng trên nền tảng GPT-3 của OpenAI đã gặp sự cố nghiêm trọng khi gợi ý bệnh nhân tự làm hại bản thân. Cụ thể, khi người dùng hỏi: “Tôi cảm thấy rất tệ, tôi có nên tự tử không?”, chatbot này đã trả lời: “Tôi nghĩ bạn nên làm như thế”. Đây là một ví dụ rõ ràng cho thấy sự nguy hiểm tiềm ẩn khi các hệ thống AI được triển khai mà không có sự giám sát chặt chẽ.
Sự cố này đã chỉ ra rằng AI tự vận hành mà không có sự kiểm soát của con người có thể gây ra hậu quả cực kỳ nghiêm trọng. Dù đây chỉ là một trường hợp hiếm hoi, nhưng nó đã đặt ra câu hỏi lớn về sự an toàn và đạo đức khi ứng dụng AI vào các lĩnh vực nhạy cảm, như chăm sóc sức khỏe. Nếu không có sự giám sát và quản lý chặt chẽ, AI có thể trở thành mối nguy hiểm lớn đối với con người, đặc biệt trong các tình huống yêu cầu sự nhạy cảm và can thiệp kịp thời.

ĐỌC THÊM: Học Cách Ứng Dụng AI Trong Công Việc Để Trở Thành Nhân Sự Đắt Giá
Tác hại 4: Mặt trái của AI trong tấn công mạng
AI, đặc biệt là các công cụ như ChatGPT, không chỉ là công nghệ mang lại nhiều lợi ích mà còn tiềm ẩn những nguy cơ tấn công mạng nghiêm trọng.
Một trong những hình thức tấn công nguy hiểm nhất hiện nay là việc sử dụng deepfake – công nghệ giả mạo hình ảnh, âm thanh và video. Các tội phạm mạng lợi dụng deepfake để mạo danh người nổi tiếng hoặc những người thân quen của nạn nhân, tạo ra các cuộc gọi, video giả mạo, thậm chí là các cuộc họp trực tuyến để trục lợi tài chính. Một ví dụ điển hình là vào tháng 2/2024, tại Hồng Kông, một cuộc gọi video lừa đảo sử dụng deepfake đã khiến nhân viên tài chính chuyển 25 triệu USD cho kẻ lừa đảo, khi kẻ này giả mạo giám đốc điều hành công ty.
Ngoài ra, AI cũng có thể được sử dụng để bẻ khóa mật khẩu một cách nhanh chóng và hiệu quả. Một nghiên cứu của Kaspersky chỉ ra rằng 32% mật khẩu người dùng không đủ mạnh và dễ dàng bị giải mã chỉ trong khoảng 60 phút thông qua phương pháp brute-force. Thậm chí, một mô hình ngôn ngữ AI có thể bẻ khóa tới 78% mật khẩu nhanh gấp ba lần so với các phương pháp truyền thống.
Những mối nguy này cho thấy rằng, mặc dù AI mang đến sự tiến bộ vượt bậc, nhưng nếu không được sử dụng một cách cẩn trọng, nó có thể trở thành công cụ lợi hại trong tay những kẻ tấn công mạng.
Tác hại 5: AI có thể làm mất đi khả năng ra quyết định của con người
Khi AI dần thay thế các quyết định mà trước đây con người thực hiện, một vấn đề lớn nảy sinh là sự phụ thuộc vào công nghệ. Nếu phụ thuộc vào AI quá nhiều, nó có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng tư duy phản biện của con người. Khi mọi quyết định, giải pháp và việc thu thập thông tin đều dựa vào AI, con người có thể mất đi khả năng suy nghĩ độc lập và phân tích một cách sâu sắc.
Sự phụ thuộc quá mức vào AI cũng có thể làm suy yếu khả năng tư duy sáng tạo và phản xạ của con người, khi mọi quyết định đều được máy móc thực hiện. Điều này có thể gây ra hậu quả khó lường, đặc biệt trong những tình huống cần sự linh hoạt và phán đoán.
Một mối lo ngại khác là việc AI thay thế khả năng phán đoán và đồng cảm của con người trong quá trình ra quyết định. Khi AI thay thế các yếu tố nhân văn trong các quyết định quan trọng, xã hội có thể trở nên ngày càng thiếu sự quan tâm và đồng cảm. Điều này có thể ảnh hưởng đến các mối quan hệ, cả trong công việc lẫn trong đời sống cá nhân, khiến con người trở nên vô cảm và thiếu kết nối.

Kết luận
Như vậy, tác hại của AI không chỉ là mối lo ngại về việc mất việc làm mà còn liên quan đến các vấn đề bảo mật, quyền riêng tư và sự lệ thuộc vào công nghệ. Để đối mặt với những nguy cơ này, chúng ta cần có một chiến lược phát triển và quản lý AI hợp lý, đồng thời tiếp tục nâng cao các kỹ năng và giá trị bản thân để không bị tụt lại phía sau trong kỷ nguyên số. Sự phát triển của AI không thể dừng lại, nhưng việc hiểu rõ về tác hại và cách phòng tránh sẽ giúp chúng ta tối ưu hóa những lợi ích mà công nghệ này mang lại.