Khi còn sinh thời, Phó Chủ tịch Hội đồng FPT – ông Hoàng Nam Tiến, luôn dành sự quan tâm sâu sắc đến các xu hướng công nghệ tương lai và thường xuyên có những chia sẻ giá trị, mang tính định hướng cho cộng đồng.
Trí tuệ nhân tạo (AI) đã vượt ra khỏi phạm vi ứng dụng truyền thống và ngày càng hiện diện sâu rộng trong đời sống hàng ngày của người dùng. Trong hai năm trở lại đây, AI trở thành chủ đề được ông Hoàng Nam Tiến – Phó Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học FPT – đặc biệt quan tâm, thường xuyên chia sẻ và giảng dạy cho các nhà lãnh đạo, quản trị viên, nhân sự cũng như sinh viên.
Bên cạnh năng lực điều hành và quản lý nổi bật, ông Hoàng Nam Tiến còn được biết đến với nhiều phát ngôn sâu sắc và giàu tính chiêm nghiệm. Trong các buổi đối thoại và trao đổi, ông đã đưa ra nhiều nhận định quan trọng về tốc độ phát triển mạnh mẽ của công nghệ, đồng thời cảnh báo những rủi ro đáng lưu ý nếu xã hội lơ là hoặc chậm chân trước làn sóng đổi mới này.
“AI không thay thế con người, mà chính những người biết ứng dụng AI sẽ thay thế phần còn lại”
Tại sự kiện FPT Techday 2024, ông Hoàng Nam Tiến đã nhấn mạnh mối nguy tiềm ẩn đến từ các ứng dụng trí tuệ nhân tạo, đặc biệt là trong bối cảnh AI phát triển với tốc độ vượt bậc. Theo ông, ngay cả những người đã có trình độ chuyên môn, nhiều năm kinh nghiệm và tinh thần làm việc nghiêm túc cũng hoàn toàn có thể bị thay thế nếu không kịp thích ứng.
Ông cảnh báo rằng AI đang trở thành đối thủ cạnh tranh trực tiếp với sinh viên – những người lao động trong tương lai. Đây là một thực tế đáng lo ngại, bởi trí tuệ nhân tạo có khả năng học hỏi nhanh chóng, cập nhật liên tục theo từng ngày, khiến ngay cả sinh viên khi còn chưa tốt nghiệp cũng có nguy cơ trở nên lạc hậu và không còn phù hợp với thị trường lao động.
“Ngày càng nhiều người trong chúng ta đang làm việc trong các lĩnh vực như marketing, nhân sự, đào tạo hay tuyển dụng bị thay thế bởi những cá nhân biết tận dụng AI hiệu quả. AI chưa bao giờ trực tiếp cướp việc làm, mà chính những người thành thạo AI mới là nhân tố thay thế chúng ta”, ông chia sẻ.
Ngay tại Việt Nam, thực tế cho thấy một số nhà máy đã có số lượng robot vượt quá số công nhân vận hành. Nhiều vị trí liên quan đến tiếp thị, bán hàng và chăm sóc khách hàng đang dần được AI và robot đảm nhiệm, đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc cập nhật công nghệ và tái đào tạo nguồn nhân lực.
Nhận định của ông Hoàng Nam Tiến về những sai lầm của lãnh đạo khi tiếp cận AI
Tại hội thảo “AI và Quản trị doanh nghiệp” do Trường Đại học FPT tổ chức vào tháng 5/2024, ông Hoàng Nam Tiến đã có những chia sẻ sâu sắc về vai trò và trách nhiệm của nhà lãnh đạo trong kỷ nguyên số. Theo ông, một lãnh đạo xuất sắc không chỉ cần trực giác nhạy bén và kinh nghiệm thực tiễn, mà còn phải am hiểu về công nghệ – đặc biệt là trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn – và có khả năng quản lý việc triển khai các công nghệ này trong nội bộ doanh nghiệp, đồng thời đảm bảo an toàn cho các dữ liệu nhạy cảm.
Trước làn sóng công nghệ ngày càng phát triển mạnh mẽ, ông nhấn mạnh rằng con người không nên khép mình hay từ chối đổi mới, mà ngược lại, cần chủ động học hỏi, tiếp cận và ứng dụng công nghệ một cách hiệu quả. Theo ông, yếu tố then chốt nằm ở tầm nhìn và tư duy quản trị của người đứng đầu doanh nghiệp trong bối cảnh liên tục biến động.
Ông cũng cảnh báo về một sai lầm phổ biến hiện nay: “Nhiều lãnh đạo chỉ sau vài buổi tham dự hội thảo, đọc qua một vài cuốn sách, đã vội vàng cho rằng mình đã nắm rõ và đưa ra quyết định áp dụng AI”. Điều này có thể dẫn đến sự triển khai thiếu hiệu quả và tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Ông Hoàng Nam Tiến cho rằng, lãnh đạo cần có cái nhìn dài hạn, hiểu rõ những gì AI và robot có thể thực hiện được trong ít nhất ba năm tới, để từ đó định hướng cho doanh nghiệp tập trung vào các giá trị mà con người không dễ bị thay thế. Đồng thời, ông đề cao tư duy “AI First” – tức là trước khi bắt đầu một công việc, người lãnh đạo cần tự đặt câu hỏi: liệu AI có thể thực hiện được nhiệm vụ này không, và nếu có, hãy giao việc ấy cho công nghệ để tối ưu hiệu suất vận hành.
Ông Hoàng Nam Tiến: Người truyền cảm hứng học tập và tư duy chủ động trước kỷ nguyên AI
Một trong những câu hỏi đáng nhớ mà ông Hoàng Nam Tiến từng đặt ra cho hàng nghìn sinh viên trong một buổi gặp mặt là: “Nghề gì mà AI không thể thay thế?” Câu trả lời từ một sinh viên – người sau đó nhận được giải thưởng từ chính ông – là “Nghề lập trình AI”, cho thấy tầm quan trọng của việc không chỉ sử dụng công nghệ mà còn hiểu rõ cách nó vận hành.
Tại buổi chia sẻ này, ông Hoàng Nam Tiến cũng đưa ra khái niệm “AI Barrier” – rào cản năng lực trong việc tiếp cận, hiểu và vận dụng trí tuệ nhân tạo. Theo ông, những cá nhân vượt qua được rào cản này sẽ thuộc nhóm 35% nhân sự được trọng dụng và nhận mức đãi ngộ cao. Ngược lại, nếu không thể thích ứng, rất có thể họ sẽ nằm trong 65% lực lượng lao động bị AI thay thế trong tương lai không xa.
Tư duy học tập suốt đời – nền tảng để không bị tụt lại
Trong buổi phỏng vấn trực tuyến Hear to Hear, ông Hoàng Nam Tiến nhấn mạnh: “Khả năng tự học và học tập suốt đời là yếu tố căn bản để đảm bảo các bạn phát triển bền vững và liên tục trong cuộc đời.” Ông cho rằng trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo ngày càng chiếm ưu thế ở các lĩnh vực kỹ thuật, yếu tố “con người” nằm ở khả năng học hỏi không ngừng, tư duy phản biện và sáng tạo.
Ông cũng chỉ rõ rằng, có nhiều kiến thức ngày nay đã trở nên lỗi thời ngay cả khi sinh viên chưa tốt nghiệp. Do đó, vai trò của người thầy trong giáo dục hiện đại cũng cần thay đổi. “Giáo viên phải biết cách thiết kế bài tập để học sinh, sinh viên có thể sử dụng AI như một công cụ hỗ trợ, nhưng vẫn phải tự mình phân tích, tranh luận và tìm ra các hướng tiếp cận hoặc lời giải độc lập,” ông chia sẻ.
Biến AI thành người phục vụ, không phải mối đe dọa
Tại phiên thảo luận “Experience Now – Trải nghiệm ngay tại đây” trong khuôn khổ Diễn đàn FPT Techday 2024, ông Hoàng Nam Tiến đặt kỳ vọng vào thế hệ Gen Z – những người không nên e sợ trí tuệ nhân tạo, mà cần làm chủ và sử dụng nó như một trợ lý đắc lực. “Thế hệ trẻ phải biến tất cả nền tảng trí tuệ nhân tạo đã có và sẽ có thành ‘con sen’ của mình, thành người giúp việc trong gia đình,” ông nói với sự kỳ vọng và niềm tin vào năng lực đổi mới của thế hệ kế cận.
Bên cạnh đó, ông cũng nhấn mạnh những năng lực cốt lõi mà nhân sự từ nay đến năm 2028 cần trang bị, bao gồm: tư duy sáng tạo, hiểu biết công nghệ, và khả năng học tập suốt đời. Ông không khuyến khích các bạn trẻ chỉ chăm chú vào các hoạt động thụ động như lướt mạng hay khoe đọc sách, mà thay vào đó, hãy tập trung vào những hành động thiết thực, mang lại giá trị cho bản thân và xã hội.
Những phát biểu sâu sắc và có tầm nhìn của ông Hoàng Nam Tiến không chỉ khơi dậy khát vọng học hỏi trong giới trẻ, mà còn mở ra những góc nhìn thực tế về sự thích nghi và phát triển trong thời đại trí tuệ nhân tạo. Đó là di sản tư tưởng mà ông để lại, vượt qua cả giới hạn của một nhà quản trị, để trở thành một người truyền cảm hứng thực sự cho thế hệ tương lai.
